Verwondering
Het beeldscherm oefent op veel mensen een enorme aantrekkingskracht uit. Wanneer het uitgeschakeld is, lijkt het niets bijzonders, maar zodra we het aanzetten, worden we vaak volledig in de ervaring meegezogen. Of je nu jong of oud bent, een beeldscherm biedt vaak vooral afleiding. Het houdt ons bezig, maar beperkt onze hersencapaciteit tot een minimum wanneer we het scherm alleen gebruiken om te consumeren.
Juist daarom is het analoge maakproces, het "knutselen", zo belangrijk om fantasie en creativiteit te ontwikkelen. In plaats van digitaal te consumeren, kun je de veelzijdige verbeeldingskracht van kinderen juist op jonge leeftijd stimuleren door ze uit te nodigen een kijkje te nemen achter het scherm.
Neem het concept van het Toy Theater als voorbeeld. Deze papiertheaters, die rond 1810 in Europa, vooral in Engeland en Duitsland, populair werden, boden een vorm van entertainment die je kon beschouwen als een vroege vorm van consumptie. Maar in tegenstelling tot passieve consumptie, prikkelden ze de verbeelding door hun driedimensionale opzet, waardoor je gestimuleerd werd om je eigen verhalen te bedenken en te creëren.
Dit mini-theater op zakformaat, vaak zo groot als een postkaart, ontvouwt zich een gedetailleerde landschappen of een bühnescène uit een toneelstuk. Het bijzondere is dat elk kind (en volwassene) dezelfde reactie heeft: verwondering. Het voelt als een intiem kijkje in een andere wereld, alsof je door een raam naar een fantasieland kijkt.
Wist je dat je zelf eenvoudig een Toy Theater of pop-up kijkdoos kunt maken? Met jonge kinderen kun je bijvoorbeeld het verhaal van De mooiste vis van de zee vertellen. Aan het einde van het boek zwemmen er veel mooie vissen, maar de omgeving kan nog verder verfraaid worden. Dit is een perfect moment om hen hun eigen onderwaterwereld te laten creëren. Gebruik tijdschriften of geef ze de taak om drie geschikte afbeeldingen te zoeken op de computer. Je kunt ze hierbij begeleiden door gerichte instructies te geven voor het zoeken op websites zoals Freepik, Pexels, of Unsplash. Persoonlijk vind ik het soms rustgevender om zelf al het beeldmateriaal voor hen te selecteren. Vervolgens laat ik ze de onderdelen inkleuren en uitprikken. Zodra ze daarmee klaar zijn, beginnen we met het opbouwen van de pop-up kijkdoos.
Met oudere kinderen (bovenbouw) is het juist een leuke uitdaging om een filmscène na te bouwen. Ze bedenken hun eigen film en kiezen daaruit een specifieke scène die ze omzetten naar een Toy Theater. Naast het decor maken ze ook de figuren en personages. In een vervolgles kunnen ze hun Toy Theater gebruiken om een stop-motionfilmpje te maken.
Zo’n creatief project geeft kinderen niet alleen de kans om hun verbeelding tot leven te brengen, maar het leert hen ook hoe ze stap voor stap iets kunnen ontwerpen en bouwen.
De verbinding tussen analoog en digitaal
Het maken van een Toy Theater leert kinderen niet alleen creativiteit en techniek, maar bouwt ook een brug naar de digitale wereld. Door te experimenteren met lagen en perspectief, ontdekken ze spelenderwijs hoe complexe beelden worden opgebouwd. Dit proces weerspiegelt de wereld van prototypen, die we dagelijks tegenkomen in technologie.
Maar wat maakt prototypes nu zo krachtig? Het is de mogelijkheid om iets direct door echte gebruikers te laten testen. Wat veel mensen niet weten, is dat hun gebruiksdata worden verzameld en geanalyseerd om het product te optimaliseren. Elk detail wordt bijgehouden – van de manier waarop je een smartphone vasthoudt tot welke knoppen je het vaakst indrukt. Zo ontstaat een verbeterde versie van het product op basis van echte ervaringen.
Van knutselwerk naar digitale geletterdheid
In de wereld van gameontwikkeling speelt prototyping een cruciale rol, en dit proces begint vaak verrassend eenvoudig: op papier. Veel spellen worden eerst uitgewerkt als een zogeheten paper prototype, een knutselwerk waarin elke functie van het uiteindelijke spel met papier en karton wordt nagebootst. Potentiële gebruikers worden uitgenodigd om dit papieren spel te testen, waarbij elke actie en reactie zorgvuldig wordt geobserveerd. Deze vroege tests leveren waardevolle inzichten op die worden toegepast bij het ontwikkelen van de digitale versie van het spel.
Dit proces vertoont sterke gelijkenissen met wat kinderen ervaren wanneer ze een Toy Theater maken. Net als bij een prototype leren ze hun ideeën om te zetten in iets tastbaars, waarbij ze moeten nadenken over belangrijke elementen zoals diepte, perspectief en verhaal. Ze ontdekken dat het creatieve proces uit meerdere stappen bestaat en dat je vaak moet testen en bijsturen om een eindproduct te perfectioneren.
De kracht van een project zoals het maken van een Toy Theater ligt in het feit dat kinderen niet alleen gestimuleerd worden om na te denken over wat ze willen maken, maar ook over hoe ze dit gaan realiseren. Dit bevordert complexere denkprocessen en versterkt hun creatieve vaardigheden – kwaliteiten die van onschatbare waarde zijn, zowel in de analoge als in de digitale wereld.
Hoe maak je een Toy Theater/ pop up kijkdoos?
Wil je zelf met de kinderen aan de slag gaan en hun verbeelding prikkelen? Hier zijn een paar eenvoudige stappen om een Toy Theater / pop up kijkdoos te maken.
- Verzamel materialen: Je hebt papier, postkaarten, tijdschriften, Pritt of stiftlijm en plakband nodig. Wil je liever een kant-en-klaar format gebruiken? Download hier mijn speciaal gemaakte sjablonen.
- Kies een scène: Laat de kinderen nadenken over welke scène ze willen creëren. Dit kan een boslandschap zijn, een stad, of zelfs een fantasiewereld.
- Maak het theater / pop up: Vouw twee A5-papieren als een accordeon.
- Maak het stevig: Plak nu de achterste afbeelding op de achterste vouw als vertrekpunt. Vanaf nu kan je elke afbeelding die je hebt uitgeknipt op een vouw plakken.
- Voeg details toe: Moedig de kinderen aan om personages, bomen, of gebouwen toe te voegen aan hun scène. Hoe meer details, hoe levendiger hun theater wordt.
- Test je theater: Laat de kinderen door een klein gaatje kijken om hun creatie te bewonderen. Dit is het moment waarop de verwondering ontstaat!
Verdieping op het thema:
Stop-motion filmpje maken: Laat de kinderen de scene naspelen en laat ze elke beweging fotograferen. Voeg deze foto's achter elkaar in het online programma Canva als video aan elkaar.
Een eigen game: Een andere tip is om de kinderen nu uit te nodigen om hun eigen game te bedenken en vervolgens een eigen paper prototype te ontwikkelen. Houd deze blog in de gaten, want binnenkort publiceer ik daarover ook een artikel.
Uitnodiging: Shorty - insprie & create
Werk mee aan een volwassen digitale toekomst.
Ben je leerkracht, schoolbestuurder, i-coach of mediacoach en wil je digitale geletterdheid op een frisse, creatieve manier in je lessen integreren? Meld je dan aan voor onze Shorty-sessies: vier uur durende miniseminars waarin inspirerende sprekers uit verschillende disciplines (kunst, technologie, filosofie, ethiek) hun unieke inzichten delen over de balans tussen analoog en digitaal leren.
Tijdens deze sessies, onder het thema Inspire & Create, word je uitgedaagd om zelf creatief aan de slag te gaan. Je krijgt praktische begeleiding om een les of project te ontwikkelen dat direct aansluit bij je eigen vakgebied, zoals Nederlands of rekenen, en dat je op een boeiende manier kunt verrijken met digitale geletterdheid.
De Shorty vindt plaats op Keizersgracht 391A. Aanmelden kan via info@openyouri.nl.